Vicdan, insanın içsel pusulasıdır. Doğruyla yanlışı ayırt etmesine, yaptığı bir hata karşısında rahatsızlık duymasına, özür dilemesine ve gerektiğinde kendini sorgulamasına aracılık eder. Bir tür ahlaki denge mekanizması olan vicdan, ruhun sessiz ama güçlü sesi gibidir. Ancak bazı insanlar için bu ses hiç yankılanmaz. Onlara göre pişmanlık, sadece zayıfların taşıdığı bir duygudur. Peki bu kişileri hangi davranışlar vicdansızlığı ele verir?
VİCDANSIZLIK NEDİR?
Vicdansızlık, en temel tanımıyla kişinin kendi davranışlarının etik ya da duygusal sonuçlarını umursamaması durumudur. Başkalarına zarar verme, yalan söyleme, sorumluluktan kaçma gibi davranışlar bu kişilerin yaşamında sıradan hale gelir. Uzmanlara göre bu insanlar, genellikle ahlaki değerlerden kopuk, empati kurma yeteneği gelişmemiş ve bencil dürtülerle hareket eden bireylerdir.
VİCDANSIZ OLARAK TANIMLANAN İNSANLARIN 5 ORTAK ÖZELLİĞİ
1- Empati eksikliği
Vicdansız bireyler, başkalarının ne hissettiğini anlamakta güçlük çeker. Bir kişinin üzüntüsü, acısı ya da sıkıntısı onlar için hiçbir şey ifade etmez. “Ben olsam üzülmezdim” gibi cümlelerle duygusal mesafelerini normalleştirirler.
2- Aşırı bencillik
Kendi ihtiyaçları, arzuları ve çıkarları onlar için her şeyin önündedir. Bir başkasının zarara uğraması, onların hedeflerine ulaşmasına engel değilse dikkate alınmaz bile. “Ben hak ettim, diğerleri düşünsün” anlayışı bu kişilerin sıkça kullandığı içsel mottodur.
3- Yalan söyleme ve manipülasyon
Vicdansız kişiler için yalan, bir araçtır. Gerçeği eğip bükmek, insanları yönlendirmek ya da olayları kendi lehlerine çevirmek için yalanı rahatlıkla kullanırlar. Üstelik bu süreçte suçluluk ya da pişmanlık hissetmezler. Hedefe ulaştıkları sürece yöntemleri sorgulamazlar.
4- Sorumluluk almamak
Hatalarını kabul etmek yerine suçu başkalarına atmayı tercih ederler. Sürekli mağdur rolüne bürünür, her durumda sorumluluğu başkasının üzerine yüklerler. Bir hata yaptıklarında özür dilemek yerine savunma ya da saldırı yolunu seçerler.
5- Pişmanlık duymamak
En çarpıcı özelliklerinden biri de budur. Vicdan azabı hissetmezler. Yaptıkları bir yanlışın ardından içsel sorgulama yaşamazlar. Kırdıkları kalpler, bozdukları hayatlar onlar için sadece “gerekli sonuçlar”dır.